Islah çalışmalarının genetik kaynakları koruma ve verimliliği yüksek hayvanları belirlemek gibi temel hedeflerinin gerçekleştirilebilmesi için, yetiştirilen hayvanlar ve tohumlamada kullanılan spermalara ait pedigri kayıtlarının tutulması çok önemlidir. Süt verimi yüksek olan koyunlara ait pedigri oluşturularak, ebeveyni belirlenip damızlık olarak ayrılabilmekte ya da spermaları ileriki tohumlamalarda kullanılmak üzere saklanabilmektedir. Koyun yetiştiriciliğinde verimliliği yüksek ebeveynlerin belirlenmesi yüksek verimlilikteki sürülerin oluşturulması ve başarılı ıslah programlarının gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır.Sunulan bu proje ile, koyunlar ebeveyn tayininin rutin uygulamasında kullanılacak bir kit geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bir önceki proje ile belirlenmiş, 19 mikrosatellit bölgesinden uygun olanlar seçilerek, multipleks PCR ile çalışacak şekilde optimizasyon çalışmaları yapılacaktır. Rutin kullanıma uygun olacak şekilde, her cihaz tipinde çalışması hedeflenen ürünün validasyonu, önceki Ar-Ge projesi için toplanmış 200 örnek üzerinde, gerekli izinler alınarak yapılacaktır.Ülkemizde, bu amaçla kullanılan yerli üretim bir kit olmadığı için, proje sonunda geliştirilecek ürün bir ilk olma niteliğindedir. Ayrıca, dünyada da ebeveyn tayininde koyuna özgü olan genetik tanı kitleri yaygın olarak bulunmadığı için, ürünün yurtdışından da yüksek talep göreceği düşünülmektedir. Proje sonucunda geliştirilcek olan kit çalışacağı bölgeler yönüyle hem Türkiye’de koyun yetiştiriciliğinde kullanılan ırklara hem de dünyada koyun yetiştiriciliğinde sıklıkla tercih edilen ırklara uyumlu olacaktır. Ülkemizde rutin uygulamada kullanılan ve bazı mikrosatellit bölgelerinde yaşanılan sorunlara da çözüm oluşturacak bu ürün, hem maliyet olarak hem de ithalatın azaltılmasını hedeflediği için Ar-Ge yönünden ve katma değeri yüksek bir ürün olacaktır. Ayrıca, geliştirilecek kitin, ihracat potansiyeli de olması, projenin ekonomik değerini ve ulusal kazanımlarını göstermektedir

Ülke arıcıları için eğitim kurslarının açılması Halk Eğitim Merkezleri aracılığıyla olmakta, üreticilerin isteğiyle arıcılık kursları açmaktadırlar. Türkiye de ortalama yıllık 1000 adetin üzerinde kurs açılmakta ve bu kursların sonucunda ortalama 35.000 kişi sertifika almaktadır. Her kurs farklı şekilde yürütülmekte eğiticinin konuya yaklaşımına bağlı olarak farklı nitelikler göstermektedir. Bu proje ile oluşturulacak eğitim materyallerinin (DVD ve kitapçık) ülke genelinde konuyla ilgili tüm kurum ve kuruluşlara dağıtılarak arı yetiştiriciliği alanında mesleki uygulamalı eğitimin geliştirilmesi ve kalitesinin arttırılması sağlanması, sonraki eğitimlerde bir standart oluşturulması hedeflenmektedir.

Bitkilerin büyüme ve gelişmelerinde en önemli çevresel faktörlerden biri ışıktır. Işık; tohumların çimlenmesinden başlayarak, bitkilerin ölümüne kadar geçen süreçteki bütün hayat olaylarında önemli ve farklı düzeylerde etkili olmaktadır. Doğal ışığın yetersiz olduğu yerlerde ya da örtü altı yetiştiriciliği, kapalı alanlarda yetiştiricilik ve doku kültürü çalışmaları öncelikli olmakla birlikte bitkisel üretimin birçok aşamasında, verim ve kaliteyi artırma, bitki büyüme ve gelişme fizyolojisine etkilerde bulunabilme amaçlı yapay ışık kaynaklarının kullanımı ve teknolojisi giderek yaygınlaşmaktadır. Bu amaçla kullanım ömrünün uzun olması, ışık ve enerji verimliliğinin yüksek, ısı oluşumunun düşük olması nedeniyle en çok kullanım alanı bulmuş kaynak Led aydınlatmadır. Led aydınlatma kullanıldığında sebzelerde olumlu yönde değişimler olmuştur. Farklı renklerin asma bitkisi üzerindeki değişimleri de farklı olacaktır. Proje kapsamında Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü Kalecik Karası Üzüm yetiştiriciliği yapılan bağda farklı dalga boylarına (Kırmızı-Mavi-Yeşil-Sarı-Mor) sahip Led aydınlatmanın asma bitkisi üzerinde hangi özelliklere etki ettiğini belirlemek ve uygun renk karışımına sahip Led armatür tasarımını ortaya koymak hedeflenmektedir. Bu amaca uygun ortamın sağlanabilmesi bağ üzerinde bir uygulama odası tasarımı yapılarak otomasyonu gerçekleştirilecek ve faklı dalga boyları ayrı ayrı bölmeler içerisinde bitkilere uygulanarak sonuçlar değerlendirilecektir. Led aydınlatma uygulanan bitkiler, gün ışığı uygulanan bitkiler ve karanlık odadaki bitkiler ile karşılaştırılarak aydınlatmanın etkinliği ölçülecektir. Robotların tarımsal faaliyetlerde kullanımı ile insan iş gücü kullanımı azaltırken, çiftçi refahı ve üretimde verim ve kalite artışı sağlanabilmektedir. Otonom tarım robotları, günümüzde tarlalarda traktörlere bulunan alternatiftir. Yetiştiricilik işlemleri, tohumlama, ilaçlama, gübreleme ve hasat gibi gelecekte otonom tarım robotlarının filoları tarafından gerçekleştirilebilir. Projede geliştirilecek otonom robot ile çalışmamız neticesinde tasarımı gerçekleştirilen Led armatürün bağ sıraları boyunca ve değişik parsellerde, zaman ve personele bağlı olmaksızın uygulamalarda kullanılması sağlanacaktır. Bu özellikle gece flash uygulamaları için avantaj sağlayacaktır. Otonom robot bu projede yine proje çerçevesinde tasarımı yapılacak Led armatürün bağda uygulama yapabilmesi amacıyla ve özellikle sıra üzeri yüzey yabancı ot mücadelesinde de kullanılacaktır. Tarım robotu daha sonra üzerine yapılacak ilave mekanizmalar ve birlikte çalışabilecek tarım makinalarının imali ile bağda sadece duvar tipi terbiye sistemlerinde değil değişik terbiye sistemlerinde sıra arası ve sıra üzeri uygulamalar ile farklı bitkisel üretim desenlerinde hastalık tespiti, yabancı ot kontrolü ve ilaçlama gibi tarımsal işlemleri de yapabilecek şekilde dönüştürülebilir yapıda tasarlanacaktır.

Mikrobiyal eksopolisakkaritlerden biri olan gellan gam, aerobik fermantasyon ile karbon kaynağı, fosfat, organik asit, inorganik azot kaynakları, uygun iz elementler içeren bir besiyerinde ve ortama Sphingomonas paucimobilis’nın (Pseudomonas elodea) saf kültürü inoküle edilerek üretilmektedir. Gellan gam reolojik özellikleri nedeniyle gıda, farmasötik ve diğer endüstri dallarında çok geniş bir uygulama alanına sahip olup, özel gıda uygulamaları olan meyve aromalı içeceklerde, konserve gıdalarda, unlu mamüllerde, dondurmalarda, kuru karışımlarda, instant donmuş gıdalarda, işlenmiş peynirlerde, aromalı içeceklerde, sosis ve soslarda viskozite sağlayışı, süspansiyon ajanı, emülsiyon stabilizörü, çökertme ve jelleşme ajanı gibi birçok farklı amaçlar için kullanılmaktadır. Belirli bir maliyete sahip olduklarından dolayı günümüzde mevcut ticari gamlara alternatif olarak hem teknolojik özellikler açısından zengin hem de üretim maliyeti bakımından daha ekonomik olan yeni gam kaynakları üzerindeki çalışmalar gün geçtikçe artmaktadır. Gellan gam, fermantasyon besiyerinde kullanılan karbon kaynağı sebebiyle pahalı biyogamlardan bir tanesidir ve üretim maliyetlerinin azaltılması için fermentasyon prosesinin geliştirilmesi gerekmektedir. Yurtdışı ve yurtiçi kökenli literatür taramaları neticesinde, gellan gamın farklı kaynaklardan eldesi konusunda çalışmalar bulunmaktadır. Ancak pirinç kepeği ve üzüm posası ile gellan gam üretimi ve farklı substratlardan elde edilebilecek gellan gamın üretim koşullarının optimizasyonu, karakterizasyonu (fizikokimyasal, kompozisyonel, teknolojik ve reolojik özellikleri) ve herhangi bir gıda ürününde kullanılması ile ilgili tam kapsamlı bir araştırmaya da rastlanılmamıştır. Bu projede; gıda endüstrisinde ticari olarak çok yaygın olarak kullanılan ve yurtdışından ithal edilen gıda katkı maddelerinin ülkemizde tarımsal atıklar kullanılarak düşük maliyetle üretilmesini sağlayan, kalitesini iyileştiren, uygulama ve ticarileşme potansiyeli yüksek olan biyoteknolojik bir ürün üretilecek ve atık maddelerin değerlendirilmesi ile ekonomik kazanım sağlanacaktır. Ayrıca üretilen gamların halihazırda satılan gamlardan reolojik açıdan daha iyi bir performans gösterip göstermediğinin tespit edilmesi hedeflenmektedir. Böylelikle yeni gıda formülasyonlarında çok önemli yere sahip olan gellan gamın düşük maliyette ve yüksek kalitede üretilme olanaklarının araştırılması ve gellan gam ithalatının azaltılmasına katkıda bulunarak ülke ekonomisine katkı sağlanması planlanmaktadır. Bu çalışmada; endüstriyel atık maddelerin ve yan ürünlerin ekonomik olarak değerlendirilmesi düşüncesi ile karbon kaynağı olarak üzüm posası ve pirinç kepeği kullanılarak, saf kültür olarak satın alınacak Sphingomonas paucimobilis DSM 1098 ve DSM 30198 şuşlar ile optimum koşullarda gellan gam üretilecek, elde edilecek gamların fizikokimyasal, kompozisyonel, teknolojik ve reolojik özellikleri detaylı olarak incelenerek optimize edilecek ve ticari gellan gamlar ile karışılaştırılacaktır. Bu sayede atık maddelerin değerlendirilmesi, çevre kirliliğinin önlenmesi, işletmelere katma değer sağlanması, atık maddelerin gellan gam üretiminde substrat olarak kullanılması ile gellan gam üretim maliyetinin büyük oranda azaltılması amaçlanmaktadır.

Türkiye’de bal arısı (Apis mellifera) kolonilerinde antimikrobiyal izleme ve ilaç etkinliği araştırmalarında kullanılabilecek, dünya standartlarına uygun arı kolonisi bulunmamaktadır. Bu standartlara sahip kolonilerin “tedavi edilebilir patojenler ve bazı kalıntılardan ari” olması gerekmektedir. Bal arıları (Apis mellifera) hakkında yapılan bilimsel araştırmalarda, “ari” özellikteki kolonilerin kullanılması, farklı değişkenlere bağlı sapmaların ayırt edilmesinde ve proje sonuçlarının gerçekleri yansıtmasında bilimsel ve ekonomik açıdan önem taşımaktadır. Bu tür “ari” koloniler yok ise mevcut koloniler kendi aralarında kıyaslanmaktadır. Objektif bilimsel değerlendirme yapılabilmesi amacıyla arılar hakkındaki araştırmalarda “ari” kolonilerin kullanılması bilimsel katkı sağlamaktadır.

Bu projede “Halk Elindeki Ülkesel Küçükbaş Hayvan Islahı” projesinin yürütüldüğü saf ırk keçilerde (Ankara, Kilis, Kıl, Honamlı ve Norduz) çalışılması planlanmaktadır. Projede 25 farklı mikrosatellit bölgesinin ebeveyn tayininde kullanılabilirliği test edilerek ebeveyn tayininde %99.73’ten daha yüksek güvenilirlikle kullanılmak üzere Türkiye yerli keçi ırklarına özgü mikrosatellit bölgelerinin seçilmesi ve test paneli oluşturulması amaçlanmaktadır. Çalışmada her ırktan ve her tabakadan yapılacak (taban sürü, ara elit sürü ve üst elit sürüden) örnekleme ile 20 yavru, bunların anneleri ve yaklaşık 30 baba adayı tekede (taban sürüden 10 teke, ara elit sürüden 10 teke, üst elit sürüden 10 teke) çalışılmaktadır. Alınan kan örneklerinden genomik DNA izole edilerek 25 mikrosatellit bölgesi bakımından genetik karakterizasyon yapılacaktır. Elde edilen veriler yardımı ile bu bölgelerin Türkiye yerli keçi ırklarında ebeveyn tayininde kullanılabilirliği çeşitli ölçütlerle (dışlama gücü, ayrımlama gücü, polimorfik bilgi içeriği, eşleşme olasılığı gibi ölçütlerle) test edilecektir. Özellikle son yıllarda moleküler genetik tekniklerdeki gelişmeler, ebeveyn testi sürecinin doğal aşım uygulamalarında ekonomik bir şekilde kullanımını mümkün kılmaktadır. Dünyanın birçok ülkesinde daha az masraf ve iş gücü ile pedigri kayıtlarının doğru tutulmasında bu tekniklerden yararlanılmaktadır. Ülkemizde de keçilerde ilk defa yapılacak bu çalışma ile elde edilecek bilgiler ışığında (ebeveyn belirlemede kullanılacak en uygun mikrosatellit bölgelerinin seçilmesi ve test panelinin oluşturulması) proje sonunda “Türkiye yerli keçi ırklarına özgü ebeveyn test paneli” oluşturulması düşünülmektedir. Bu panel ile küçükbaş hayvan ıslahı çalışmalarının yürütülmesi sürecinde karşılaşılan en önemli sorun olan pedigri takibi sorunu çözümlenmiş olacaktır. Bu panel daha sonraki çalışmalarda ticari kit üretilebilmesine olanak sağlayabilecek ve isteyen her türlü özel ve kamu çiftliklerinde yürütülmekte olan keçi ıslahı çalışmalarında bireylerin tanımlanması ve düzgün pedigri kayıtlarının tutulmasında kullanılabilecektir. Islah çalışmalarının yürütüldüğü sürülerde elde aşıma gereksinim kalmayacak ve serbest aşım uygulanarak pedigri takibinin yapılması mümkün olabilecektir. Doğru ve güvenilir bir şekilde yapılan pedigri takibi ile ıslahta genetik ilerleme hızı artacak, ülkemizdeki hayvan hareketleri açısından kayıtlı hayvanların isabetli bir şekilde seçilmesi gerçekleşecek, ülkesel ıslah projeleri kapsamında verilen desteklerin isabetli bir şekilde sahiplerini bulması söz konusu olacak, gelecekte saf kan damızlık koyun keçi yetiştiriciliği tebliği desteğinin alınabilmesi ancak ve ancak pedigri takibi ile söz konusu olacaktır. Bakanlık Linki: http://www.tarim.gov.tr/TAGEM Proje İçerik Linki: http://tagem14.web.nku.edu.tr/

-

Bu çalışmada “Halk Elindeki Ülkesel Küçükbaş Hayvan Islahı” projesi kapsamında yetiştirilen 5 farklı yerli koyun ırkında (Morkaraman, Akkaraman, İvesi, Hemsin ve Karayaka) çalışılmakta ve 19 mikrosatellit bölgesinin ebeveyn tayininde kullanılabilirliği test edilmektedir. Çalışmadaki her ırktan (taban sürü, ara elit sürü ve üst elit sürüden) 40 - 50 dişi yavru, bunların anneleri ve yaklaşık 80 koçta (taban sürüden 50 koç, ara elit sürüden 20 koç, üst elit sürüden 10 koç) çalışılmaktadır. Alınan kan örneklerinden genomik DNA izole edilerek 19 mikrosatellit bölgesi bakımından genetik karakterizasyon yapılacaktır. Elde edilen veriler yardımı ile bu bölgelerin Türkiye yerli koyun ırklarında ebeveyn tayininde kullanılabilirliği çeşitli ölçütlerle (dışlama gücü, ayrımlama gücü, polimorfik bilgi içeriği, eşleşme olasılığı gibi ölçütlerle) test edilecektir. Mikrosatellit bölgelerinin kullanılabilirliğinin test edilmesinin ardından çalışılan ırklara ait sürülerdeki bireylerin ebeveynlerinin belirlenmesi sağlanacaktır. Elde edilen sonuçlar ışığında, ıslah edilmesi planlanan ve koruma altına alınan diğer ırk ve populasyonlarda ebeveyn belirlemede bu mikrosatellit bölgelerinin kullanılması düşünülmektedir. Ayrıca halk elindeki sürülerde serbest aşım yöntemi ile elde edilmiş yüksek verimli olduğu düşünülen bireylerde pedigri takibi olanağı elde edileceğinden yerli ırklarımızın ıslahı konusunda bir potansiyel ortaya konulmuş olacaktır. İleriye yönelik düşünüldüğünde, üstün verimli koçların sertifikalı olarak yetiştirilmesi için uygun ıslah programlarının oluşturulabilmesi için gerekli olan kayıt sisteminin kurulmasına yardımcı olacak bir çalışmadır. Türkiye’deki yerli ırklarda bu tekniğin uygulanabilirliğinin test edilmesi bu projenin en önemli başarısı olacaktır. Ayrıca bu verilerin sağladığı bilgiler hali hazır sürülerdeki akrabalı yetiştirme ve düzeyini ölçmeye olanak vermek suretiyle mevcut çalışmanın genetik yönetimini belirleyecek etkinliğini arttıracaktır. Linkler: Bakanlık Linki: http://www.tarim.gov.tr/TAGEM Proje İçerik Linki: http://tagem10.web.nku.edu.tr/

TAGEM / HSGYAD / 15 / A06 / P03 / 63.

Çiftçiler üretim aşamasında arazilerindeki mekansaldeğişkenliklerin farkındadırlar. Ancak sahip oldukları, makinelerle söz konusu değişkenlikleri yönetemeyeceklerini bildiklerinden geleneksel üretim teknikleri ile üretimlerini devam ettirirler. Yani arazilerinin tamamına aynı miktarda tohum, gübre, tarımsal ilaç ve su uygularlar. Bu durum üretim maliyetlerini arttırdığı gibi çevre için de olumsuz etkilere neden olur. Bu projenin amaçları; Ülke tarımında esas olan birim alandan mümkün olan en fazla verimi elde etmek, kaliteyi arttırmak, çevreyi ve ürün maliyetlerini olumsuz etkilemeyecek bir girdi kullanımını sağlamaktır. Bu proje ile gereğinden fazla kimyasalların kullanımı ile oluşacak çevre kirliliği planlı programlı ve analize dayalı bir girdi kullanımı ile azaltılacaktır. Yüksek maliyetli tarımsal girdilerin çiftçi üzerinde oluşturduğu ekonomik baskılar analize dayalı girdi kullanımı ile engellenecektir. Bu çalışma ile; • Hassas Tarım verilerinin konuma dayalı olarak zamansal ve mekânsal olarak elde edilmesi, • Tarımsal girdilerin aşırı ve etkin olmayan kullanımının engellenerek üretim maliyetinin ve çevre kirliliğinin azaltılması, kısacası sürdürülebilir tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması, dolayısıyla üretimde girdi maliyetinin azaltılması, ürün veriminin ve kalitesinin artırılması ile çiftçi gelirinin artırılması, • Hassas tarımın çiftçiler tarafından yaygın olarak kullanılması için yöreye uygun adaptasyon stratejilerinin saptanması • Halen üniversiteler tarafından geliştirilmiş olan hassas tarımla ilgili teknolojilerin uygulamaya aktarılması • Nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesi, buna bağlı olarak ülkemiz için hassas tarım üretim çözümlerinin ortaya konulması • Geleneksel tarım ve hassas tarım uygulamalarının ürün bazında karşılaştırılması ve hassas tarımın yaygınlaştırılmasının sağlanması amaçlanmaktadır. Bu projede; Buğday için verim dağılımı, nem, ayrıcahektolitre ağırlığı, proteinoranı gibi kalite özellikleri ve toprakların fiziksel ve kimyasal özellikleri hakkında zamansal ve mekânsal olarak yıllara göre veriler elde edilecektir. Böylece üreticilerin daha önce ulaşamadıkları gerçek zamanlı haritalar elde edilerek işletmecilik yönünden değişken düzeyli girdi uygulamalarına yönelmeleri sağlanacaktır. Sonuç olarak tarımsal üretimde girdi kullanımının etkin, gerektiği yerde ve gerektiği kadar kullanımı sağlanacaktır.